Ουρανίου το ανάγνωσμα…

…Μέρος πρώτο.

Του Σαράντη Δημητριάδη (Καθηγητής Γεωπονίας ΑΠΘ) 
Πολύ ορθά όλοι σχεδόν οι Κιλκισιώτες διέκριναν την παραδοχή από μέρους του Υφυπουργού ΠΕΚΑ κ. Α. Παπαγεωργίου (δια στόματος ΙΓΜΕ) για την ύπαρξη ουρανίου στα προς εξόρυξη πορφυρικά πετρώματα της περιοχής, παραδοχή έμεση μεν, πλην σαφέστατα προκύπτουσα από την απάντηση που έδωσε ο κ. Υφυπουργός στη Βουλή στους τρείς βουλευτές του νομού επί της ερώτησής τους για τα μεταλλεία.

Το θέμα του ουρανίου ήταν και από μέρους του ΥΠΕΚΑ αναμενόμενο πως θα προκύψει στην πορεία της διαδικασίας αδειοδότησης. Όσοι νομίζουν πως απλά περίμενε να προκύψει χωρίς να έχει λάβει επ’ αυτού τα μέτρα του μπορεί και να κάνουν λάθος. Μέτρα επικοινωνιακά βεβαίως, όχι ουσιαστικά.

Το θέμα της διαπιστωμένης παρουσίας του ουρανίου στην περιοχή δυσκολεύει πάρα πολύ τους σχεδιασμούς του ΥΠΕΚΑ, γι’ αυτό και η αμήχανη και αιδήμων σιωπή του σε κάθε σχετική ερώτηση επί του θέματος αυτού, όπως συνέβει στην αλησμόνητη λαϊκή ενημέρωση από μέρους του κλιμακίου του ΥΠΕΚΑ την 6-2-2012, αλλά και μεταγενέστερα σε άλλες ανάλογες περιπτώσεις. Το θέμα του ουρανίου έχει δύο όψεις: την οικονομική και την της Δημόσιας υγείας.

Επειδή είναι αυτονόητο πως η παραπέρα συζητήσεις και αντιπαραθέσεις με το ΥΠΕΚΑ θα γίνουν ενώπιον των αρμοδίων δικαστηρίων, δεν μπορώ να παραθέσω εδώ επιχειρήματα που ασφαλώς θα επικαλεσθεί η προσφεύγουσα κατά του ΥΠΕΚΑ πλευρά. Το μόνο που θεωρώ υποχρέωσή μου να πω προς το παρόν ως ειδικός επιστήμονας απευθυνόμενος στους πολίτες του Κιλκίς, είναι πως με βάση εντελώς αξιόπιστα δεδομένα, η παρουσία του ουρανίου ως έχει στα πορφυρικά πετρώματα της περιοχής δεν συνιστά κανέναν απολύτως περιβαλλοντικό κίνδυνο, ούτε κίνδυνο για την υγεία οποιουδήποτε, εφόσον βέβαια τα πράγματα μείνουν ως έχουν, εφόσον δηλαδή δεν επιχειρηθούν εξορύξεις. Εάν αυτό το τελευταίο πραγματοποιηθεί, τότε τα πράγματα αλλάζουν ριζικά. Το τζίνι τότε μόνο θα απελευθερωθεί.

Μου επιτρέπεται παρόλα αυτά να παραθέσω μια σειρά γεγονότων που θα έδιναν ίσως λαβή σε κάποιους καχύποπτους να υποθέσουν ότι θα πρέπει να υπήρξε, όπως παραπάνω μου πέρασε προς στιγμήν και εμένα απ’ το μυαλό, ειδικός από μέρους του ΥΠΕΚΑ σχεδιασμός για την παράκαμψη του σκόπελου της παρουσίας του ουρανίου στα πορφυρικά πετρώματα στο Κιλκίς. Το «ειδικός σχεδιασμός» δε σημαίνει βέβαια κατ’ ανάγκην και κάτι παράνομο, ούτε όμως πάλι και κάτι απόλυτα ηθικό.

Στις 28-4-2011 η βουλευτής Θεσσαλονίκης του ΠΑΣΟΚ κα. Ε. Καϊλή, σε χρόνο εντελώς ανύποπτο και πριν από οποιαδήποτε συζήτηση για εκμετάλλευση Δημόσιων μεταλλευτικών χώρων οπουδήποτε, υποβάλλει έγγραφη ερώτηση στον τότε Υφυπουργό ΥΠΕΚΑ κ. Ι. Μανιάτη για το εάν υπάρχουν και τι δυναμικότητας είναι τα τυχόν κοιτάσματα ουρανίου στην Ελλάδα (που βεβαίως αυτά κατά το νόμο -άρθρο 143 του Μ.Κ.- δεν μπορεί να τα εκμεταλλευτεί ιδιώτης). Ας σημειωθεί ότι η κ. Καϊλή ήταν του ιδίου κόμματος με τον κ. Μανιάτη, και απάντηση επί της «εγκυκλοπαιδικής» της απορίας θα μπορούσε να την έχει πολύ εύκολα με μια προφορική της ερώτηση προς τον συνάδελφό της Υφυπουργό στους διαδρόμους της Βουλής ή και με ένα τηλεφώνημα ακόμα.

Στις 25-5-2011 ο κ. Μανιάτης απαντάει εγγράφως στο ερώτημα της κ. Καϊλή, όπου μεταξύ άλλων αναφέρει επικαλούμενος γνωμάτευση του ΙΓΜΕ: «Από τις μέχρι σήμερα έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στον Ελλαδικό χώρο είναι τεκμηριωμένες αρκετές εμφανίσεις ουρανιούχων ορυκτών που όμως δεν αποτελούν κοιτάσματα, δηλαδή οικονομικά εκμεταλλεύσιμη μεταλλοφορία», καταλήγοντας δε αναφέρει: «Με βάση τα παραπάνω και δεδομένου ότι η χώρα μας δεν έχει στα σχέδιά της οποιαδήποτε χρήση πυρηνικής ενέργειας δεν σχεδιάζεται περαιτέρω έρευνα για τη συγκεκριμένη μεταλλοφορία».

Τα παραπάνω, κάποιος καχύποπτος θα μπορούσε να τα εκλάβει ως «ξεμπέρδεμα» με ένα ακανθώδες πρόβλημα, εκείνο της επικρεμάμενης εφαρμογής του άρθρου 143 του Μεταλλευτικού Κώδικα, που απαγορεύει σε ιδιώτες την εξόρυξη υλικών που μπορεί να περιέχουν εκμεταλλεύσιμες ποσότητες ουρανίου. Με την έγγραφη απάντηση του κ. Μανιάτη, το ΥΠΕΚΑ ξεμπερδεύει μια και καλή με το πρόβλημα αυτό. Και με επίσημη βούλα μάλιστα. Άραγε, θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος κακόπιστος, μήπως υπήρχε τότε στον ορίζοντα κάποια περίπτωση που θα την ευνοούσε η παραπάνω επίσημη δήλωση του κ. Υφυπουργού ΠΕΚΑ και θα την απάλλασε από το φόβο εφαρμογής του άρθρου 143 του Μ.Κ; Ποιος ξέρει.

Στις 2-6-2011 ειδική Επιτροπή που συγκροτήθηκε στο ΥΠΕΚΑ για την αξιολόγηση του οικονομικού και αποθεματικού δυναμικού των δημόσιων μεταλλείων, και των εξηρημένων υπέρ του Δημοσίου μεταλλευτικών χώρων, κατέθεσε τη σχετική πρότασή της. Από τους 120 διαθέσιμους Δημόσιους μεταλλευτικούς χώρους προτάθηκε ως πρώτη επιλογή (και η μόνη μέχρι τώρα αν δεν κάνω λάθος) αυτή του μεταλλευτικού χώρου: Μεταξοχωρίου – Βάθης – Γερακαριού …κ.λπ. Αυτού δηλαδή του χώρου όπου είναι γνωστό πως υπάρχουν ουρανιούχα πετρώματα που πρόκειται να εξορυχθούν. Φυσικά, μετά την έγγραφη απάντηση του κ. Μανιάτη στην ερώτηση της κ. Καϊλή, περιττεύει κάθε συζήτηση για τυχόν εφαρμογή στην περίπτωση αυτή του άρθρου 143 του Μ.Κ. Κατά το ΙΓΜΕ και τον κ. Μανιάτη το θέμα αυτό έχει λήξει και δεν συζητείται.

Για τα σχέδια μίσθωσης του παραπάνω μεταλλευτικού χώρου ορίστηκε περίοδος διαβούλευσης (ηλεκτρονικής μόνο) από 19-10-2011 έως 15-11-2011. Συμμετείχαν στην ηλεκτρονική διαβούλευση 14 άτομα, τα περισσότερα με ψευδώνυμα.

Στις 4-1-2012 γίνεται η έκδοση της προκήρυξης του διαγωνισμού μίσθωσης.

Καθώς παρέθετα παραπάνω τη διαδοχή των γεγονότων, όλο και περισσότερο μου έφευγε η υποψία ότι κάτι μαγειρεύτηκε εκεί στο ΥΠΕΚΑ σε σχέση με τα έξορυκτικά και μεταλλευτικά σχέδια στο Κιλκίς. Φαντάζομαι το ίδιο συνέβει και σε εσάς.