Eύα Καϊλή, ενδιαφέροντα και ανησυχίες για τα "μεταλλευτικά".

Σαράντης Δημητριάδης, ομότιμος καθηγητής γεωλογίας Α.Π.Θ.

Σχόλιο στην ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΣ ΚΑΪΛΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΚΟΥΡΙΕΣ.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η ευρωβουλευτής ενδιαφέρεται για τα "μεταλλευτικά".

Θυμόμαστε ανάλογη γραπτή ερώτησή της στην ελληνική Βουλή το 2011 προς την τότε υπουργό ΠΕΚΑ κ. Τ. Μπιρμπίλη, ερώτηση στην οποία απάντησε ο συνάδελφός της τότε υφυπουργός ΠΕΚΑ κ. Γιάννης Μανιάτης. Τότε θέλησε να πληροφορηθεί η κ. Καϊλή κατά πόσο υπάρχουν στην Ελλάδα εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα ουρανίου. Για να πάρει την απάντηση του υφυπουργού πως τέτοια κοιτάσματα δεν υπάρχουν και πως «δεν σχεδιάζεται περαιτέρω έρευνα για τη συγκεκριμένη μεταλλοφορία».

Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί χρειαζόταν μια τέτοια έγγραφη ερώτηση για μια τόσο απλή απάντηση που θα μπορούσε να έχει δοθεί από τον συνάδελφό της υφυπουργό προφορικά σε κάποιο διάδρομο της Βουλής και ενώ επί πλέον παρόμοιο θέμα δεν είχε εγερθεί από κανέναν και από πουθενά. Μια πιθανή απάντηση είναι πως χρειαζόταν να υπάρχει η συγκεκριμένη απάντηση στα πρακτικά της Βουλής γιατί σχεδιαζόταν τότε η προσπάθεια μελλοντικής εξόρυξης στη Βάθη του Κιλκίς για την οποία θα μπορούσε να εγερθεί αντίρρηση από κάποιον που ίσως γνώριζε πως το κοίτασμα εκεί ήταν ουρανιούχο και η εξόρυξή του ως εκ τούτου ήταν απαγορευτική για πολλούς λόγους, κυρίως όμως περιβαλλοντικούς. Λόγους για τους οποίους εξάλλου η προσπάθεια εξόρυξης εκεί ναυάγησε τελικά παρόλο που είχε προχωρήσει μέχρι την έγκριση της σχετικής προσφοράς που είχε γίνει από την εταιρεία του Μπόμπολα.

Ας ξαναθυμηθούμε το ιστορικό που καταγράφεται και σε σχετικό υπόμνημά μου (εδώ).

Στις 28-4-2011 η βουλευτής Θεσσαλονίκης του ΠΑΣΟΚ κα Ε. Καϊλή κατέθεσε ερώτηση (αρ. πρωτ.5071/Β/235) προς την τότε Υπουργό Περιβάλλοντος κα Τίνα Μπιρμπίλη αναφέροντας τα εξής:

«Σύμφωνα με κοινή έκθεση του ΟΟΣΑ και της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας “Uranium 2009” επισημαίνεται ότι εντός της ελληνικής επικράτειας υπάρχουν κοιτάσματα ουρανίου της τάξης των 20.000 τόνων. Από έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί από το 1949 έως σήμερα από Έλληνες γεωλόγους υποστηρίζεται ότι υπάρχουν βεβαιωμένα κοιτάσματα περι (των) 7.000 τόνων ουρανίου. Η Υπουργός ερωτάται: Έχει το Υπουργείο σαφή εικόνα αναφορικά με τα πραγματικά κοιτάσματα ουρανίου που βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια;
Υπάρχει κάποια έρευνα στη διάθεση του Υπουργείου που υπολογίζει τον πλούτο των βεβαιωμένων κοιτασμάτων σε σχέση με το κόστος εξόρυξής τους;…»

Η παραπάνω ερώτηση κατατέθηκε χωρίς να υπάρχει τότε στην επικαιρότητα κανένα θέμα σχετιζόμενο με βεβαιωμένα ή μη, εκμεταλλεύσιμα ή όχι κοιτάσματα ουρανίου.

Στο ερώτημα της κας Καϊλή απάντησε στις 25-5-2011 ο τότε υφυπουργός ΠΕΚΑ κ. Μανιάτης (απάντησή του αρ. πρωτ. Δ9Β/Φ200,5.4/11111/2055), αναφέροντας τα εξής:

«Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΓΜΕ το μέγεθος των αποθεμάτων κοιτασμάτων ουρανίου που αναφέρονται στην κοινή Εκθεση της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας και του ΟΟΣΑ και ανέρχονται σύμφωνα με την έκθεση σε 20.000 τόνους στερούνται της οποιασδήποτε επιστημονικής τεκμηρίωσης. Τέτοια στοιχεία δεν δόθηκαν στον ΟΟΣΑ ούτε από το ΙΓΜΕ ούτε από το ΥΠΕΚΑ. Από τις μέχρι σήμερα έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στον Ελλαδικό χώρο είναι τεκμηριωμένες αρκετές εμφανίσεις ουρανιούχων ορυκτών που όμως δεν αποτελούν κοιτάσματα, δηλαδή οικονομικά εκμεταλλεύσιμη μεταλλοφορία.
Η μοναδική μεταλλοφορία που με βάση τα διεθνή πρωτόκολα διαδικασιών κοιτασματολογικής έρευνας ανήκει στην κατηγορία των κοιτασμάτων βρίσκεται στην περιοχή Αρχοντοβούνι Παρανεστίου Ν. Δράμας με βεβαιωμένα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα που ανέρχονται σε 1.500 τόνους μέσης περιεκτικότητας 300 ppm. Έχοντας υπόψη ότι τα διεθνή αποθέματα Ουρανίου είναι πολύ μεγάλα, καθώς και την σχετικά χαμηλή τιμή των ουρανιούχων μεταλλευμάτων, το κοίτασμα της περιοχής Παρανεστίου Δράμας είναι σχεδόν επενδυτικά αδιάφορο.
Με βάση τα παραπάνω και δεδομένου ότι η χώρα μας δεν έχει στα σχέδιά της οποιαδήποτε χρήση πυρηνικής ενέργειας δεν σχεδιάζεται περαιτέρω έρευνα για τη συγκεκριμένη μεταλλοφορία.».

Από το απαντητικό έγγραφο του κ. υφυπουργού, σε αντιπαραβολή με τις σχετικές ερωτήσεις που τέθηκαν, προκύπτουν τα εξής:

α) Ο τότε υφυπουργός κ. Μανιάτης, εκ μέρους του ΥΠΕΚΑ και της τότε κυβέρνησης, με βάση τα στοιχεία που του δόθηκαν από το ΙΓΜΕ, αναφέρει ρητά το ποιοι μόνο δεν έδωσαν ποτέ (ΙΓΜΕ και ΥΠΕΚΑ) και σε ποιους μόνο δεν δόθηκαν (στον ΟΟΣΑ) στοιχεία σχετικά με τα αποθέματα κοιτασμάτων ουρανίου. Η απάντηση όμως αυτή δεν καλύπτει την περίπτωση κάποια άλλη, εξαρτώμενη από το ελληνικό Δημόσιο υπηρεσία να έχει δώσει σε οποιονδήποτε άλλο, πλην του ΟΟΣΑ, σχετικό (ή άσχετο) με το θέμα, ξένο φορέα στοιχεία αναφορικά με τα αποθέματα τέτοιων κοιτασμάτων.

β) Είναι χαρακτηριστικό ότι από την απάντηση του κ. υφυπουργού απουσιάζει η βεβαίωση ότι τέτοια στοιχεία δεν έχουν δοθεί ποτέ ειδικότερα στη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, η οποία αναφέρεται στην ερώτηση της κας Καϊλή ως γνώστης -και άρα πιθανός αποδέκτης- στοιχείων που δόθηκαν από το ελληνικό Δημόσιο. Υπενθυμίζεται ότι η διεθνής αυτή επιτροπή συνεπιμελήθηκε την έκδοση του Uranium 2009. Η δε διεθνής αυτή επιτροπή δεν δημοσιεύει ποτέ στοιχεία, ούτε εξάγει συμπεράσματα από στοιχεία που δεν της έχουν κοινοποιηθεί επίσημα από κρατικούς φορείς.

Να υπενθυμίσω επί του προκειμένου την προαναφερθείσα έκθεση του Bureau of Mines (ΗΠΑ) του 1968, όπου κατά μετάφραση αναγράφεται: «έγιναν έρευνες χρηματοδοτηθείσες από το ελληνικό Δημόσιο για εξεύρεση ουρανίου σε Μακεδονία και Θράκη, με διερευνητικές γεωτρήσεις να έχουν συμπληρωθεί μόνο στη Βάθη Κιλκίς. Εκεί το ουρανιούχο κοίτασμα εκτιμήθηκε στα 25 εκατομμύρια τόνους, ενώ έγιναν και παραπέρα έρευνες για την ποιότητα και εκμεταλλευσιμότητά του». Επίσης να υπενθυμίσω την προαναφερθείσα έκθεση του Bureau of Mines (ΗΠΑ) 1970 με αναφορά στην Ελλάδα (συγγραφέας J. D. Corrick) όπου κατά μετάφραση αναγράφεται: «Το Ελληνικό Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους ανακοίνωσε την ανακάλυψη ενός κοιτάσματος ουρανίου στην περιοχή της Βάθης κοντά στο Κιλκίς….».

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους (ΙΓΕΥ) που αναφέρεται στα παραπάνω δεν είναι μεν κατ’ όνομα το ΙΓΜΕ, είναι όμως η εντελώς ανάλογη του πρόδρομη κρατική υπηρεσία, πριν την μετονομασία της σε ΙΓΜΕ, ενώ το όποιο(α) τυχόν ήταν τότε, περί το 1968, το (ή τα) αρμόδιο(α) υπουργείο(α) στο οποίο υπαγόταν το ΙΓΕΥ (ή η Ε.Ε.Α.Ε), ασφαλώς δεν έφερε τον τίτλο ΥΠΕΚΑ.

γ) Στην απάντηση του κ. Μανιάτη αναφέρεται οτι στερούνται της οποιασδήποτε επιστημονικής τεκμηρίωσης τα αναφερόμενα για αποθέματα κοιτασμάτων ουρανίου 20.000 τόνων. Δεν υπάρχει εν τούτοις προέκταση της αρνητικής του απάντησης και για την αναφορά που υπάρχει επίσης στην ίδια ερώτηση της κας Καϊλή και αφορά τα βεβαιωμένα κοιτάσματα 7.000 τόνων ουρανίου. Το, υπογραμμισμένο μάλιστα, «τέτοια στοιχεία….» της έγγραφης απάντησης του κ. Υφυπουργού αποκλειστικά και ειδικότερα παραπέμπει στην αναφορά των 20.000 τόνων, όχι των «βεβαιωμένων κοιτασμάτων των 7.000 τόνων».

Από την αντιπαραβολή της ποσότητας των μόνων αποδεκτών από το ΙΓΜΕ και το ΥΠΕΚΑ κοιτασμάτων ουρανίου στην Ελλάδα: μόνο το κοίτασμα του Αρχοντοβουνίου (1.500 τόνοι) και εκείνων που πράγματι αναφέρονται στην έκθεση: Uranium 2009 (7.000 τόνοι of Identified Resources + 1.000 τόνοι of Reasonably Assured Resources + 6.000 τόνοι of Inferred Resources), σύνολο 14.000 τόνοι ουρανίου υπάρχει μια διαφορά 12.500 τόνων ουρανίου. (Ας σημειωθεί ότι ο όρος “Resources” αναφέρεται σε διαθέσιμα και προπαντός σε απολήψιμα -και άρα δυνητικά εμπορεύσιμα- αποθέματα ουρανίου):
“Resource: supply of raw materials, etc which bring a country, a person etc wealth” -Oxford dictionary.

Ακόμα και με τις συντηρητικότερες παραδοχές, απορρίπτοντας τα μη απολύτως επιβεβαιωθέντα αποθέματα, αν δηλαδή αποδεχτούμε ως υπαρκτά μόνον τα χαρακτηρισμένα ως Identified Resources των 7.000 τόνων ουρανίου της έκθεσης του Uranium 2009, και πάλι, αν αφαιρέσουμε τους 1.500 τόνους του Αρχοντοβουνίου, απομένουν ορφανοί 5.500 τόνοι αποθεμάτων ουρανίου χαρακτηρισμένοι μάλιστα ως “identified uranium resources”. Σε αυτούς χωρούν άνετα οι 2.120 τόνοι ουρανίου του προ πολλών ετών εξερευνηθέντος πορφύρη της Βάθης

Στην απάντηση του κ. Μανιάτη επισημαίνεται εν κατακλείδι, και με την ευκαιρία του συζητούμενου ερωτήματος, ότι «από το Ελληνικό Δημόσιο δεν σχεδιάζεται η περαιτέρω έρευνα για τη συγκεκριμένη μεταλλοφορία». (εννοεί τη μεταλλοφορία ουρανίου). Στη γενικότητά της, η δήλωση αυτή του κ υφυπουργού συμπεριλαμβάνει και την ουρανιούχο μεταλλοφορία στη Βάθη.

Σε λιγότερο από δύο μήνες μετά την παραπάνω συζήτηση επί της ερώτησης της κ. Καϊλή στη Βουλή γίνεται η πρώτη διερευνητική ερώτηση στον Αντιπεριφερειάρχη Κιλκίς για τη σχεδιαζόμενη προκήρυξη του διαγωνισμού εξόρυξης στη Βάθη.

Πηγή: http://antigoldgr.org